Laten we eens doen alsof die paar jaar nationaal-socialisme vertelstof is voor schrijvers en regisseurs. Wat een goudmijn! Als er zoiets als een bijbel van het menselijk verderf zou bestaan, dan zouden de meesten van de toenmalige hoofdrolspelers er een plaats in hebben. De kunstenaars hoeven bij de bewerking van de figuren in wezen over weinig artisticiteit te beschikken, ze hoeven alleen maar hun levensverhaal te vertellen. Alles zit erin, niet alleen waanwijsheid en wreedheid, maar ook de mengeling van contradicties en idealen, van gestoorde psyche en verlangen naar schoonheid en almacht. Dat alles zorgt voor opkomst en ondergang, voor grootheidswaan en een theatrale, gewelddadige dood. Ze hebben zelfs voor een soundtrack gezorgd, want gedurende de laatste dagen waren in de bunker van de Führer in Berlijn alleen nog de opera’s van Richard Wagner te horen. Ja, ook dat behoort tot de monsterlijkheid van dit thema: de kliek rondom de Füher was zich volledig, bijna wellustig bewust van het eigen drama.