Zouden volken niet door middel van hun architectuur, maar juist door de kracht van hun abstract denken moeten trachten zichzelf gedenkwaardig te maken? Hoeveel bewonderenswaardiger is de Bhagavad Gita dan alle ruïnes in het Oosten! Torens en tempels zijn de overdaad van vorsten. Een eenvoudige, onafhankelijke geest slooft zich niet uit op bevel van een vorst. De geest is geen bediende van een keizer, en dat is het materiële zilver of goud of marmer evenmin, behalve in onbeduidende mate. Waarvoor wordt er in hemelsnaam zoveel steen gehouwen? In Arcadië zag ik, toen ik daar was, geen steen houwen. Volken zijn bezeten van een krankzinnige ambitie om de herinnering aan zichzelf levendig te houden door de hoeveelheid gehouwen steen die ze achterlaten. Hoe zou het zijn als er evenveel moeite werd gedaan om hun zeden bij te werken en te polijsten? Eén stuk gezond verstand zou gedenkwaardiger zijn dan een monument tot aan de maan. Ik zou veel liever zien dat de stenen op hun plaats bleven. De grootsheid van Thebe was vulgaire grootsheid. Veel zinvoller is een stuk muur van stenen die het land van een fatsoenlijk man afbakenen dan een Thebe met honderd poorten dat verder is afgeweken van het echte doel van het leven. (…) Wat de piramides aangaat, daaraan valt niets zo te verwonderen als het feit dat zoveel mensen zo vernederd konden worden dat ze hun levens besteedden aan het bouwen van een graftombe voor een eerzuchtige stommeling. (…) De religie en kunstliefde van de bouwers is overal ter wereld zo’n beetje hetzelfde, of het nu gaat om een Egyptische tempel of de United States Bank. Het kost meer dan het waard is. De voornaamste inspiratiebron is ijdelheid.

Een reactie achterlaten