Onderstaand verhaal is erg tragisch van aard, zelfs haast dramatisch. Het viel voor in het gewone mensenleven, mijn twee beste kennissen werden getroffen door een onwezenlijk leed. Uit discretie en respect voor hun privacy vermeld ik hun echte namen niet, ze heten voor de gelegenheid Jolieke en Juliaan, in normale tijden een hip en vrolijke koppel, ook een beetje blits, maar de glans is er nu even af, omwille van…
Barry, een zwaar gehandicapte jongeman, zag zijn grote levensdroom in vervulling gaan: hij mocht alleen gaan wonen, net vóór zijn 30ste. Ondanks de ernstige vorm van autisme waaraan hij leed, met daar bovenop nog een licht verstandelijke handicap, had zijn mama (Jolieke) alles in het werk gesteld om haar zoon die kans te gunnen. Zij verkocht haar woning in het Antwerpse om een studio voor Barry in Leuven aan te schaffen. De biologische papa (Diederik) keurde alles goed, een makkie, het koste hem zelfs geen halve euro. De stiefpapa (Juliaan) stak een handje toe, hij organiseerde mee die ganse transformatie naar dat nieuwe leven voor zijn stiefzoon, die hij op de betere momenten ook wel zijn liefzoon noemde.
Barry was voordien uit een paar zorginstellingen geweerd, zeg maar: buiten gekegeld wegens onhandelbaar gedrag, of met andere woorden: de officiële instanties vonden voor hem geen gepaste aanpak of begeleiding. Dus dacht Jolieke uiteindelijk: wat ik zelf doe (voor mijn kind) doe ik beter, en Juliaan die hen beiden in een later stadium tegenkwam, deed graag en vrijwillig mee.
De verhuis werd een gigantische onderneming met steeds weer onverwachte problemen in de communicatie met een quasi malafide makelaarskantoor (Century 21), een weerbarstige bouwheer, onbetrouwbare Poolse arbeiders, verstek gevende architecten en zelfs notarissen die het effe deontologisch lieten afweten. Tot verbazing en zelfs verbijstering van Jolieke en Juliaan dekte iedereen blijkbaar iedereen in, het was een operatie om nooit meer te herhalen, die sleutel-op-de-deur-formule leek uiteindelijk meer een deksel-op-de-neus-dreun. Maar na maanden slopende bekommernissen en de onvermijdelijke slapeloze nachten kon Barry intrekken in zijn kraaknet ogende studio, hij liet zonder de minste vorm van heimwee zijn geboortestreek achter zich, de Antwerpse regio was definitief afgehandeld voor hem. Hij werd vanaf dag één een overtuigde Leuvenaar, gedreven en zelfs drastisch, hij beet zich bijna fanatiek in dat (volgens hem) bereikte volwassen bestaan.
Juliaan verkende samen met hem zijn nieuwe omgeving: het Sportkot en het Arenbergpark, het werden zijn majestueuze privé-tuinen, op minder dan geen tijd kende hij er ieder paadje. Ook op het voetbalcomplex van OH Leuven werd hij snel een welkome gast, zijn stiefpapa vergezelde hem. Alles was in minder dan geen tijd peis en vree, Barry acclimatiseerde perfect, het leek dat hij eindelijk zijn vrij turbulente jeugd achter zich had gelaten, weg was de dreiging van instellingen en psychiaters, een prille maturiteit leek bij Barry het licht te zien. Zijn mama Jolieke bleef hem niettemin van zeer dichtbij begeleiden, meerdere dagen per week ging zij in zijn studio werken: koken, kleren en medicatie klaarleggen, zijn schema opstellen (Barry kon niet zonder strikte planning), boodschappen doen voor hem en allerlei karweitjes opknappen die een laat en kwaad cadeau bleken van een bouwproject waarin ze zo vaak bedot waren geweest. Maar oké, Barry was gesetteld, Jolieke en Juliaan spraken positief en voldaan van een geslaagd project, een mensenleven was gered, voorbij (dachten zij) de psychotische crisissen en ook de suïcidale opstoten van Barry.
Zij hadden zelfs werk gevonden voor hem, hij kon vijf halve dagen per week een vrijwilligersjob gaan doen bij de paarden en de koeien – sinds jaar en dag zijn grote passie – dankzij de gulle welkom die mensen uit het boeren- en beestenbedrijf hem boden in de nabije regio: op een oude kloosterhoeve (wat een eer!), in een paardenpension (waarvan de uitbater hem bijna als zijn maatje bejegende) en in een gerenommeerde manège (waar Olympische paarden werden klaargestoomd, hallo), allemaal top en hem perfect op het lijf geschreven, zo dachten zij allen en dat hoopten zeker zijn werkgevers.
Aan dit plaatje kon echt niks meer toegevoegd worden, Barry leek ook op korte tijd zoveel rijper geworden, zijn mama kon hem voorzichtig dingen beginnen bijleren voor het bescheiden beredderen van zijn eigen huishouden, zoals de vaat uithalen, zijn studio uitborstelen, het doucheraam droogmaken en zelfs met een spiekbriefje kleine boodschappen doen: bakker, slager, apotheker etc. Om de zoveel weken kwam er wel een lichte terugval, maar dan werd er bijgestuurd tijdens korte evaluatievergaderingen die Jolieke organiseerde, Juliaan en Diederik waren hierbij uiteraard aanwezig. Een paar keer liep het niettemin te ver uit de hand, was het omdat de boog te strak gespannen stond voor Barry of werd de lat te hoog gelegd, speelde er stress? Hij faalde steeds weer op de meest onverwachte momenten, wat hij zelf steevast ontkende en waarbij hij zich zeker niet schaamde, want Jolieke en Juliaan werden telkens weer belogen en bedrogen, een patroon dat blijkbaar inherent was aan zijn persoon, hij kon de grootorde van zijn beperkingen steeds weer niet volledig de baas. Pijnlijk en schrijnend. Maar toch, het tussensaldo bleef gunstig, hij had enorme stappen voorwaarts gezet, voor elke pas achteruit volgen er snel twee vooruit, globaal was er een duidelijke winst.
Terwijl Barry met wat vallen en halvelings opstaan de nodige vorderingen bleek te maken in zijn leven, werd ook de man in de eertijdse jongen meer en meer wakker. Jolieke meende soms minuscule sporen in zijn studio aan te treffen van vrouwelijke aanwezigheid: onbekende haren op de lakens, een douche die gebruikt was op een niet voorzien tijdstip… Opeens doken er veel gaten en verrassingen op in de tijdsbesteding van Barry, hij leek zijn (zo levensnoodzakelijk) schema niet meer te respecteren.
Hij begon op zijn eentje te improviseren en trachtte er zich bij betrapping dan uit te praten met dolle fantasieën, die niet minder dan groffe leugens waren die hij met een uitgestreken gezicht als zijn waarheid verkocht aan Jolieke en Juliaan. De toestand werd dermate zorgwekkend dat zij overgingen tot “bijsturing”: hij moest al eens een dagje of een weekend gaan doorbrengen bij zijn papa Diederik, niet dat hij van die man een zware kastijding ging krijgen, maar eerder ter bezinning en om hem de schone gerieflijkheid van zijn eigen studio tijdelijk te ontnemen. Een zwaarder straf was niet denkbaar voor Barry, want zoals hij zelf zei: zijn “paleizeke” was voor hem het hoogste goed op aarde, het was zijn hemels verblijf, pas daar kon hij “zichzelf zijn”.
Helaas voor hem ging hij door met het nogal bont te maken, zoveel zaken bleken niet meer te kloppen. Jolieke en Juliaan zagen zich genoodzaakt om tot “steekproeven” over te gaan, zelfs zonder kloppen of bellen in zijn studio binnen te stappen. Zo stelden zij op zeker moment met eigen ogen vast dat hij ’s nachts afwezig was, zij belden hem (ter plekke vanuit zijn studio) op en hij speelde het spel alsof hij hen van in diezelfde studio te woord stond. Hij liet zich dus vreselijk betrappen, trachtte er zich nog uit te lullen maar viel dan volledig door de mand. Ja, hij had een lief, nee het was niet serieus, ja hij zag haar graag, nee nu was het on hold, ja hij zou alles stopzetten, nee hij moest geen vrouw hebben, ja hij sprak nog met haar af, ja ze bleef soms slapen, nee etc. De kwestie was helemaal niet dat hij geen vriendin mocht hebben, integendeel zelfs, maar Jolieke en Juliaan vreesden voor onveilige seks, plus (vooral!) autisme en erfelijkheid.
Dan volgde onverwacht die dag dat Juliaan tijdens een fietstochtje op het Sportkot in Leuven een eerder onwennig koppeltje zag lopen, hand in hand, de man net iets meer verkrampt dan het meisje, het waren… Barry en een onbekende jonge vrouw. Juliaan remde af, sprak Barry meteen aan, zonder enig verwijt, maar wel vrij verwonderd. Barry keek gestresseerd, geraakte niet uit zijn woorden, wou per se doorgaan, zijn partner keerde nadrukkelijk haar gelaat af. Een patsituatie, vooral gênant voor hen. Juliaan reed door en belde naar Jolieke. Diezelfde avond was er crisisvergadering in de studio van Barry, papa Diederik had er zich dik tegen zijn goesting ook naar toe moeten begeven – hij was gestoord in zijn wekelijkse kaartavond – op de agenda slechts één thema: sterilisatie, alles in het werk stellen opdat er geen kindjes zouden verwekt worden, wegens de vrees voor een zware handicap. Jolieke en Juliaan speelden het spel hard, het was te nemen of te laten, Diederik liet zoals steeds niet in zijn kaarten kijken, maar ze zetten hem voor het blok: hij diende een regeling te treffen op zijn werk (desnoods via sociaal verlof) zodat hij Barry vanaf het weekend kon meenemen op quarantaine in zijn appartement. Jolieke zou ondertussen in sneltempo het medisch dossier voorbereiden, een regeling treffen met een arts en een kliniek vinden voor die kleine ingreep. In de tussentijd zou Leuven en de studio verboden terrein zijn voor Barry, die hier ook akkoord mee ging. Brandje geblust dus, het vuur in de buik van een jongen werd even bedwongen, de voortgang van de ontvlamming bij zijn madammeke moest wachten.
Maar voor wat er kort nadien gevolgd is, schieten hier woorden te kort.
Plots was Barry vermist. Hij beantwoordde geen enkele telefoon of sms van mama Jolieke en zijn stiefpapa. Zij besloten dodelijk bezorgd om de politie in te schakelen, en daar gingen alle alarmen af, het door hen bij nacht gecontacteerde parket oordeelde: onrustwekkende verdwijning van een zwaar gehandicapte.
De Cel Vermiste Personen kwam in actie en er werd meteen een opsporingsbevel met recente foto van Barry opgesteld. Plots kwam er een tip van een stille getuige die aan de onderzoekers een (Zwitserse!) nummerplaat kon doorspelen van een wagen bestuurd door een jonge vrouw die mogelijks als verdachte kon beschouwd worden. Handelde zij in opdracht van gangsters, de maffia of een misdaadsyndicaat, ging dit om handel in drugs of om clandestiene pornofilms waarin de onmondige (maar good looking) Barry een duistere rol moest spelen? Werd hij gebruikt voor het grofste en het goorste opzet? Het werden een paar gruwelijke dagen en nachten voor Jolieke en Juliaan, hun uitgangspunt bleef evenwel: een luguber plan, een ontvoering van criminele aard. Gingen zij Barry nog levend terugzien?
Dit waar gebeurde verhaal – met aanvang op de laatste dag van de zomer 2024 – kende een meer dan dubbelzinnige afloop.
Het ging gelukkig niet om enige vorm van misdadigheid, maar Barry bleef evengoed verdwenen, en in het slechtste geval kan dit voor het leven zijn. Dankzij de schitterende werking van politie en parket, die werkelijk op alles voorzien waren, met inbegrip van repatriëring uit het buitenland, kwamen Jolieke en Juliaan het volgende te weten: beide partijen, zowel Barry als het meisje, legden eensluidende verklaringen af, het betrof niet meer of minder dan een romance, een love story. Barry loog bovendien tegen de politie dat hij uit zijn studio was geweerd (noppes, hij had zijn sleutel nog!). Maar vermits hij, ondanks autisme en verstandelijke handicap, over een vrije wil beschikte (een eertijds lichtzinnige diagnose van een behandelende psychiater), was hier niks tegen in te brengen. Niemand – ook niet Jolieke, Juliaan of Diederik – mochten hem gaan terughalen, want dat was manifest tegen de wet.
Het betrof een zaak die zo complex was en zo diepmenselijk intriest dat Jolieke en Juliaan zich voor de verdere afhandeling gewend hebben tot de vrederechter, opdat diens juridische wijsheid voor hen als leidraad kon dienen. Uit de schaarse berichtgeving vanuit Zwitserland (Zürich) vernamen zij dat Barry het wel stelde, hij wilde daar een nieuw leven beginnen met Sandra (zo heet dat kind). Voorlopig had hij er geen enkele bezigheid, behalve als seksmaatje dienen voor Sandra (vulden zij het plaatje aan), hij was er volgens hen het kwispelstaartend hondje dat met haar in bed mocht slapen, en de prettige rest.
Die jonge dame had misschien nog niet beseft dat Barry zelf niet over zijn financiële middelen kon beschikken, dat hij in België een vaste uitkering van de staat kreeg en dat mama Jolieke de exclusieve bevoegdheid had over al zijn goederen. Barry was vertrokken in de kleren die hij aan zijn lijf had, niks meer. In al zijn schamelheid staat hij momenteel bijna naakt, geheel overgeleverd aan een zekere Sandra, tot ze haar speelgoedje beu zal worden, het plezier van het neuken afgelopen is. Dan zal Barry plots volledig in zijn blootje staan, verweesd verloren lopen in Zürich. Wat zal er nog resten bij een terugkeer naar Belgenland: kan een psychiater en/of tijdelijke plaatsing in een instelling – de ergste nachtmerrie voor Barry – redding brengen, kan zijn uitkering gevrijwaard worden, zal Jolieke de studio ten einde raad doorverkopen, of wil Diederik finaal zijn vaderlijke verantwoordelijkheid opnemen, biedt hij voor de eerste keer een oplossing aan?
Laat ons misschien hopen dat het liefdesverhaal toch standhoudt, dat Barry daar het levenslange mannetje van een lieve vrouw wordt. (Laat Zürich niet het ultieme dal der zuchten zijn). Ik weet uit de eerste hand dat Jolieke en Juliaan hier met pijn in het hart achter staan. Ik heb dit trieste relaas met compassie en met verdriet geschreven, ik leef hierin mee alsof het mezelf overkomen is.