Uit “Hitlers Frauen” van Guido Knopp (2001)

Voor zijn bezoek aan Wahnfried, dat de Wagners zo in vervoering bracht, had Hitler een gedenkwaardig bezoek gebracht aan de geestelijke graalhoeder van Richard Wagners wereldbeschouwing. In de geschiedschrijving van de nazi’s werd deze ontmoeting met de bedlegerige Houston Steward Chamberlain omschreven als ideologische ‘fakkeloverdracht’. De in Bayreuth bewaarde ‘vlam’ had het ‘vuur van de nationale revolutie’ ontstoken: ‘Ze reikten elkaar de hand. De geniale ziener en verkondiger van het Derde Rijk voelde dat bij deze eenvoudige man van het volk het lot van Duitsland in goede handen was.’ Wat de oude filosoof en het jonge heethoofd bij dit nachtelijk tête-à-tête precies besproken hebben, is niet overgeleverd. Hitler vertelde jaren later slechts dat hij op 30 september 1923 de plek had opgezocht waar eens Wagner en later Chamberlain het ‘geestelijke zwaard’ smeedden ‘waarmee wij vandaag vechten’. Chamberlain daarentegen schreef in een open brief dat hij er na de ontmoeting met Hitler van overtuigd was dat hij niet langer hoefde te vrezen voor de toekomst van Duitsland. Voor het eerst in lange tijd had hij weer een ‘lange en verkwikkende slaap’ genoten en het eigenlijk ‘niet nodig gevonden om wakker te worden’.