Artikel van Alexander van der Meer

Dertig kilometer van Parijs ligt Trappes, een stadje van 40.000 inwoners en Frankrijks grootste leverancier van jihadisten. Volgens RTBF zelfs de grootste leverancier in Europa: tegen de honderd jongeren sloten zich bij ISIS aan. Bovendien lopen er maar liefst 400 personen rond met ‘fiché S’ achter hun naam: extreem geradicaliseerd en terrorismegevaarlijk.

Minstens een paar van hen moeten in de klas hebben gezeten bij Didier Lemaire – al 20 jaar leraar filosofie op het Lycée La Plaine de Neauphle in Trappes, maar nu noodgedwongen op weg naar het nabijgelegen Versailles, om daar les te gaan geven. Lemaire zegt sinds eind vorig jaar onder politiebewaking te moeten leven. Hij heeft zich de woede op de hals gehaald van zowel de plaatselijk zeer aanwezige salafistische moslims, als van de islamitische burgemeester van Trappes, Ali Rabeh.

In de loopgraven

Salafisten verlangen terug naar de tijd van de profeet Mohamed – hun gedachtengoed valt niet eens meer middeleeuws te noemen. In Trappes maken ze de dienst uit, althans buiten het centrum. Dat betekent niqabs op straat, mannen in djellaba, en als er al een café wordt getolereerd, mogen daar geen vrouwen binnen. Zogenaamde alleenstaande moeders maken vaak deel uit van polygame gezinnen. Niet-moslims zie je er bijna niet meer op straat. Wat je wel ziet, zijn de gele hesjes van de eigen salafistische ordedienst, georganiseerd door moskeeën. In allerlei wijken van Trappes is het separatisme dat president Macron zegt te willen bestrijden al jaren werkelijkheid.

Terecht beschouwen veel Fransen de scholen in gesegregeerde wijken als de laatste bastions van de Republiek. Leraren zouden er in de loopgraven moeten staan om jongeren republikeinse waarden bij te brengen, die thuis bepaald niet altijd gelden. Zoals gelijkheid tussen man en vrouw, of de vrijheid een andere seksuele geaardheid te hebben. Om maar te zwijgen over de vrijheid te geloven wat je wilt – of om niet te geloven: de laïciteit.

Doorn in het oog

Vandaar dat het openbaar onderwijs salafisten en andere moslimextremisten een doorn in het oog is. Republikeins en humanistisch geschoolde jongeren bedreigen hun pre-middeleeuwse doctrine. Maar ze hebben geluk: veel leraren zijn zo vaak geschoffeerd en bedreigd door leerlingen en ouders dat ze zich koest houden. ‘Pas de vague’ is het motto: geen golven maken. De enkeling die het er niet bij laat zitten, betaalt een hoge prijs. Zoals Samuel Paty…

Didier Lemaire is ook zo’n enkeling. Deze opmerkelijk bedaarde man legt zijn overwegend islamitische leerlingen bijvoorbeeld uit wat de laïciteit is, en vooral wat ze níet is: een stok om de islam mee te slaan. Dat horen ze van hun ouders.

Meer dan een geloof

Lemaire kwam voor het eerst in de openbaarheid via de Nederlandse televisie. In een Nieuwsuur-uitzending van 2017 gingen zowel zijn leerlingen als salafisten los over hoe racistisch en anti-islamitisch Frankrijk wel niet is. Leerlingen voelden zich vreselijk gediscrimineerd omdat ze bijvoorbeeld geen sluier mogen dragen in de klas, of niet zomaar weg mogen om te bidden… Frankrijk minacht volgens hen de islam, en zou ze de vrijheid ontnemen die te belijden. ‘Misdadig…’ noemde een meisje dat.

Volgens Didier Lemaire is de islam, zoals met name salafisten die aan zijn leerlingen opdringen, meer dan een geloof. Het is een soort ‘alternatieve nationaliteit’; een collectieve identiteit die geheel en al buiten de beginselen van de Republiek staat.

Discriminatie

In de uitzending van Nieuwsuur zien we hoe zoetsappig babbelende maar niet minder fanatieke salafisten de samenleving in Trappes controleren. Een Marokkaanse zonder sluier vertelt hoe andere moslims haar voortdurend schofferen en discrimineren. Bijvoorbeeld in winkels en op de markt, waar kooplui gesluierde vrouwen laten voorgaan.

Wat wil je, als er moslimleiders zijn die zeggen dat een vrouw zonder sluier niet meer waard is dan een munt van één euro? Die gaat immers ook van hand tot hand…

In een interview op de Franse tv zei Didier Lemaire: ‘Mijn leerlingen voelen zich allang niet meer Frans. Ze hebben andere normen en opvattingen, ze zijn in de ban van een ideologie die hen vervreemdt van begrippen als vrijheid en gelijkheid. De meisjes zijn echt onderworpen aan de jongens…’

Toenemende invloed

Volgens de filosofieleraar kreeg hij na de Nederlandse uitzending de eerste bedreigingen. Zelf zit hij niet op sociale media, maar de politie lichtte hem in. Toch schreef hij een jaar later een open brief aan president Macron, samen met Jean-Pierre Obin, auteur van Comment on a laissé l’islamisme pénétrer l’école ) Ze vroegen dringend de jeugd actief te beschermen tegen de toenemende invloed van islamistisch en ander religieus fundamentalisme.

Eind 2020 kwam er opnieuw een open brief van Lemaire, ditmaal in opinieweekblad L’Obs. Na de onthoofding van collega Paty bezwoer hij zijn medeleraren gezamenlijk verzet te bieden tegen het ‘islamistische gevaar.’  Sindsdien is Lemaire regelmatig in de Franse media te vinden.

Die activiteiten kwamen hem duur te staan. Er komen opnieuw doodsbedreigingen en Lemaire wordt ook nog eens door genoemde islamitische burgemeester van Trappes openbaar als een islamofobe en racistische leugenaar weggezet. Een ‘ultrarechtse laïciteit-fanaat’.

Traditionele joodse gemeenschap vertrokken

In het radicaal-islamistische milieu van Trappes met zijn 400 geregistreerde gevaarlijke sujetten veroordeel je daarmee iemand al half ter dood.

Het laatste nieuws is dat burgemeester Ali Rabeh de filosofieleraar wil aanklagen wegens laster. Lemaire noemde in interviews Trappes een ‘verloren stad’, en waarschuwde voor uitbarstingen van geweld. Hij had er bovendien aan herinnerd dat in 2000 – het jaar waarin hij begon in Trappes, de plaatselijke synagoge werd platgebrand. Waarna de traditionele joodse gemeenschap van Trappes voltallig was vertrokken. Vandaag zijn volgens Lemaire zelfs de ‘gematigde’ moslims aan het vertrekken…

Toen Lemaire in een interview beweerde dat er geen gemengde kappers meer bestonden in Trappes, liet Rabeh zich prompt filmen voor een grote kapperszaak in het centrum, die wel iedereen schijnt te knippen. Overigens staat zijn burgemeesterschap op de wip: zijn verkiezing in 2020 werd onlangs nietig verklaard door het administratieve hof, wegens verregaande onregelmatigheden. Zolang het beroep loopt, mag hij aanblijven.

Mediacamapgne

Er is inmiddels een mediacampagne op gang gekomen om Didier Lemaire af te doen als een extreemrechtse fantast. In Le Monde bijvoorbeeld stond een kritisch stuk over hem.  Twee journalisten van diezelfde krant schreven in 2018 nog een boek over Trappes, waarin ze het probleem van de islamisering juist aankaartten. Zelfs de prefect van het departement van Trappes viel Lemaire aan in een persverklaring. Hij zou ‘olie op het vuur gooien en het beleid van de overheid verstoren.’

Lemaire heeft de handdoek in de ring gegooid: ‘Ik zie het niet als mijn taak om als leraar dit levensgrote gevaar van islamisering te bedwingen. Voor mij lijkt er hier in het onderwijs geen toekomst meer. Hoeveel ik ook van mijn studenten hou.’

Properder op straat dan rond de Eiffeltoren

Op de Franse televisie zei de bekende journalist Jean-Louis Burgat: ‘Ik ben zelf even gaan kijken in Trappes, en wat me opviel was dat het er zo netjes was. Het was er properder op straat dan rond de Eiffeltoren…’ Misschien de beveiliging van Didier Lemaire toch nog niet opheffen…

PS: Nieuwe ontwikkelingen over genoemde kapperszaak in het centrum van Trappes: een woordvoerder van de politieke partij Rassemblement National zei op tv in een alleraardigste discussie met burgemeester Rabeh dat deze kapper a) op internet nog steeds meldt dat er alleen mannen worden geknipt, en b) dat in de nacht voor de betreffende uitzending met de burgemeester de borden van de kapperszaak zijn vervangen of bijgewerkt… Iemand liegt, het is nog niet bekend wie.