Uittreksel uit de toespraak van rector Rik Torfs bij de opening van het academiejaar aan de KU-Leuven
 
(…) Het is overigens merkwaardig dat onze media, wanneer ze portretten van vluchtelingen schetsen, consequent op zoek gaan naar aaibare lieden. Knappe jonge vrouwen, aandoenlijk kijkende kinderen met grote ogen, dromerige mannen met kunstenaarsbloed in hun aderen. Mensen die het grote publiek vertederen.

Op die manier ontstaat de indruk dat vluchtelingen goede mensen zijn, en dat ze daarom onze solidariteit verdienen. Dat causale verband is onjuist. Wie in nood verkeert, verdient niet enkel onze solidariteit als hij een goed mens is. Hij verdient ze altijd en overal.

Echte solidariteit is er ook voor onaantrekkelijke, vervelende, egoïstische, baatzuchtige, gevaarlijke vluchtelingen. In onze sentimentele tijden staat deze gedachte onder druk. Wij zijn geneigd slachtoffers goedheid toe te dichten, terwijl het volstaat dat ze slachtoffers zijn. Echte solidariteit is onvoorwaardelijk. Niemand is voor haar een vreemdeling.

Neem nu Auschwitz. De holocaust. Iedereen, van de eerste tot de laatste persoon, die er verbleef, verbleef er onterecht. Wie er stierf, stierf er op volkomen onaanvaardbare wijze. Er is geen enkel excuus, geen half of geen kwart. Nochtans verbleven er niet enkel deugdzame mensen in Auschwitz. Ze werden ook niet plotseling goed door het pure feit dat ze er verbleven, want daar kozen ze uiteraard niet zelf voor. Toch moeten wij absoluut solidair zijn met iedereen die in Auschwitz verbleef of stierf, ook met de egoïsten, afpersers en onaangename mensen die er ongetwijfeld tussen zaten.

(…) Wat trouwens met de toekomst van Syrië zelf? Kan dat land op termijn het vertrek van zoveel ondernemende burgers aan? Vlaanderen herstelde bijzonder moeizaam van de trek naar het Noorden ten gevolge van de religieuze conflicten in de zestiende eeuw, toen we Joost van den Vondel en Frans Hals verloren. De vraag is zelfs of we er op intellectueel en cultureel vlak al volledig van hersteld zijn.

(…) De eerste vluchtweg bestaat erin te doen alsof er geen probleem is. Zo hoor je hier en daar dat de vluchtelingen precies op tijd komen om onze samenleving te redden. We waren bezig aan vergrijzing ten onder te gaan, en zie, nu duiken hulpverleners op, vermomd als vluchtelingen. Zij gaan onze pensioenen betalen, ofschoon dat niet altijd de eerste ambitie is van wie vandaag in Brussel of München aanmeert. En zeker, best mogelijk dat aan de toestroom van vluchtelingen en migranten voordelen kleven. Maar niet uitsluitend.

(…) Tot nog toe had ik het vooral over de vooroordelen van wat traditioneel de linkerzijde heet te zijn. Zij vlucht voor het probleem door migratie per definitie als rooskleurig voor te stellen.

Maar rechts brengt het er niet beter vanaf. Doen alsof er geen problemen zijn is fout, maar de indruk wekken dat de problemen onoplosbaar zijn evenzeer. Dat laatste gebeurt door valse dilemma’s in het leven te roepen. We hoeven immers helemaal niet te kiezen tussen het behoud van onze welvaartsstaat en de integratie van vluchtelingen en/of migranten. Soms is een schijnbare keuze enkel een vlucht.