Henri Kichka, een Belgische Jood die de concentratiekampen heeft overleefd, is op 25 april 2020 op 94-jarige leeftijd overleden in een Brussels rusthuis aan de gevolgen van het coronavirus. Dat maakte zijn zoon Michel bekend, berichtte de RTBF.

“Hij had 1.150 dagen in de kampen doorgebracht. Hij had de verschrikkingenen, honger en ziektes overleefd en was een buitengewone doorgever van de herinneringen geworden, vooral onder de jongere generaties. Het was zijn grote trots“, reageerde de plaatsvervanger en voormalig minister van Defensie André Flahaut.

Henri Kichka werd bijna gebroken door de Holocaust. Zijn vader stierf in Buchenwald aan het einde van de oorlog na een dodenmars. Zijn moeder en twee zussen werden rechtstreeks naar Auschwitz gestuurd en zijn daar in 1942 omgekomen.

Kichka was de enige overlevende en hij kwam gebroken uit de oorlog. Hij werd pessimistisch en onderging lange periodes van depressie die hem soms de wil om te leven beroofden. Hij raakte geobsedeerd door de vraag hoe de nazi’s de joden zo konden haten dat ze als dieren werden opgejaagd en samengedreven in een poging om hen allemaal te vernietigen.

“Zijn persoonlijk lijden tijdens de Holocaust werd het prisma waardoor hij de wereld en de mensheid zag en begreep”, vertelde Kichka’s zoon, Michel, aan de Jewish Telegraphic Agency. Maar in de laatste decennia van zijn leven onderging Kichka een ‘metamorfose’, mede veroorzaakt door de zelfmoord van zijn zoon, Charly, en een verlangen om niet langer te zwijgen.

Dat waren jaren die werden bepaald door zijn dienst tot de herinnering aan de tragedie die hij had meegemaakt. In de jaren 80 begon Kichka zijn verhaal te vertellen op Belgische scholen. Later zou hij schoolkinderen vergezellen bij bezoeken aan Auschwitz.

In 2005 publiceerde hij zijn memoires in ‘Une adolescence perdue dans la nuit des camps’ met een voorwoord van Serge Klarsfeld:

Het opleiden van jongeren over de Holocaust werd zijn bestaansreden. “Het werd een missie in zijn ogen”, zei zijn zoon Michel Kichka, die in 2012 een tekenverhaal maakte ‘Deuxième génération – Ce que je n’ai pas dit à mon père‘ gebaseerd op het familieverhaal. “Zijn publiek was geboeid door zijn woorden, door de directe manier waarop hij zichzelf uitdrukte – in eenvoudige bewoordingen en met veel emotie.“

De vader van Henri Kichka, Josek Kichka, werd geboren in Polen in Nawaulica in de buitenwijken van Skierniewice op 13 augustus 1898. In 1918 vluchtte hij voor de opkomst van het antisemitisme. Tijdens zijn reis zal hij Duitse gevangenschap en wreedheid ervaren.

Bevrijd verhuisde hij naar Brussel. Henri’s moeder, Chana Gruszka, werd geboren in Kaluszyn op 15 december 1899. Ze arriveerde in België in 1924. Het echtpaar deed afstand van de Poolse nationaliteit en leefde als staatloze. Op 14 april 1926 werd Kichka geboren in Brussel.

In de herfst van 1942 werd de familie van Kichka  gedeporteerd. Kichka en zijn vader merkten dat ze dwangarbeiders waren in Kosel, in het noorden van Duitsland, en na verloop van tijd zouden ze verschillende andere kampen passeren, waaronder Blechhammer en Buchenwald.

Ondanks het lijden dat hij heeft doorstaan, herinnert Michel zich ook zijn vader als een zorgzame man met gevoel voor humor die erg trots was op de prestaties van zijn kinderen, negen kleinkinderen en 14 achterkleinkinderen. Voor hem waren ze een “tastbaar bewijs dat hij zijn wraak op Hitler had genomen“, zei Michel.

Video: Décès d’Henri Kichka,
un des derniers survivants des camps de la mort