Joden uit de voormalige Sovjet-Unie hebben een grote technische impact; Israël wil dat benutten

Plaatje hierboven: Vlucht van El Al in 1992. Russische Joden maken aliyah vanuit de voormalige Sovjet-Unie (FSU) naar Israël. Meer dan een miljoen burgers zijn naar Israël geëmigreerd sinds de ineenstorting van het IJzeren Gordijn in 1989. Immigranten van de FSU vormen nu 15% van de Israëlische bevolking, en ze hebben de Israëlische samenleving getransformeerd. [beeldbron: Zion Ozeri]

In de hightech-industrie hebben Russisch sprekende joden een enorm buitensporige voetafdruk. Mensen als Sergey Brin, Jan Koum en Max Levchin – medeoprichters van respectievelijk Google, WhatsApp en PayPal – zijn slechts enkele bekende voorbeelden van hoe duizenden joden uit de voormalige Sovjet-Unie voorop liepen in de informatierevolutie in de Verenigde Staten, Israël en Europa, waar velen van hen emigreerden vanwege antisemitisme naar huis.

Nu sponsort de Israëlische regering een project van 2,5 miljoen dollar, Limmud Labs genaamd, dat tot doel heeft dat potentieel te benutten om nieuwe en innovatieve manieren te vinden om het leven van de Joodse gemeenschap in de voormalige Sovjet-Unie te versterken.

Gabi Farberov, projectmanager van Limmud FSU Labs, vertelde aan de Jewish Telegraphic Agency:

Russisch-talige Joden door de geschiedenis heen en in het bijzonder vandaag de dag zijn padvinders van vooruitgang gebleken op alle gebieden – de wetenschappen, cultuur en zakelijke initiatieven. Het project heeft tot doel dat menselijk kapitaal te gebruiken ‘namens de Joodse gemeenschap en om contacten te ontwikkelen met de staat Israël.

Sommige pioniers uit de doelgroep hebben hun connectie met het jodendom anders beschreven. Brin had bijvoorbeeld geen bar mitswa omdat het ‘nooit mijn ding was’, zei hij in een interview in 2008 met de Israëlische krant TheMarker. Hij zei toen ook dat het judaïsme voor hem vooral ging over ‘het overwinnen van tegenspoed’. (Het feit dat zijn ex-vrouw, Anne Wojcicki, ook joods is, was toeval, zei hij.)

Limmud Labs, dat de helft van zijn budget te danken heeft aan het Israëlische Ministerie van Diasporazaken en de andere helft aan de Limmud FSU Joodse leerorganisatie, is ontworpen om jonge mensen zoals Brin te vinden en ‘hen in staat te stellen actief te zijn in hun lokale en grotere Joodse gemeenschappen’, vertelde Omer Yankelevich, Israëls minister van Diaspora Zaken, aan JTA.

Tijdens het eerste jaar heeft Limmud Labs tientallen beurzen van $ 8.000 – $ 14.000 uitgedeeld aan Joodse aanvragers uit de voormalige Sovjet-Unie met innovatieve benaderingen die zijn ontworpen om de Joodse identiteit in hun gemeenschap te versterken.

Een van hen, Vlodymyr Zeev Vaksman, de 38-jarige voorzitter van Odessa’s Tiferet Masorti-gemeenschap, gebruikt de Limmud Labs-financiering om een ​​online avondschool te ontwikkelen die Russisch-sprekende Joden beroepsvaardigheden leert die in Israël veel gevraagd zijn, als voorbereiding voor hun immigratie daar.

Een ander project dat wordt ontwikkeld door een team van Odessa-aanvragers is een applicatie in Uber-stijl die mensen die geïnteresseerd zijn in een rondleiding door de vele Joodse erfgoedsites van de stad, in contact brengt met beschikbare gidsen die gespecialiseerd zijn in het onderwerp.

En in Wit-Rusland organiseerde Elena Kulevnich, een leider van de lokale joodse gemeenschap, een online cursus met een klein budget voor oudere Joden over het coronavirus en hoe je veilig kunt blijven tijdens de pandemie, inclusief een tutorial over wanneer, waar en hoe je maskers op je gezicht kunt dragen die zij en haar team produceerden en met een koerier naar de ouderen in de gemeenschap stuurden.

Het programma streeft ernaar om tegen 2022 ten minste 2.000 deelnemers te hebben, zei Limmud Labs, en om hun ‘vindingrijkheid, creativiteit en flexibiliteit’ te gebruiken ten behoeve van de Joodse gemeenschap.

Dat zijn precies de kwaliteiten die Russischtaligen uit de voormalige Sovjet-Unie – de meesten van hen Joden – in staat stelden om een ​​’impact te bereiken die onevenredig is geweest “omdat ze de ‘beste en slimste’ wiskundigen, natuurkundigen, scheikundigen, biologen en ingenieurs vertegenwoordigen“,  van waar ze vandaan kwamen, volgens “Hammer and Silicon”, een boek dat vorig jaar werd gepubliceerd over het effect van Russisch sprekende immigranten op innovatie.

Van de bijna 600.000 immigranten uit voormalige Sovjetlanden die zich tussen 1975 en 2003 in de Verenigde Staten vestigden, was ongeveer 54% Joods, volgens ‘Hammer and Silicon’ en ‘The New Jewish Diaspora’, een boek dat in 2016 werd gepubliceerd. Voor dit succes Verhaal, veel Russisch sprekende joden crediteren zeer praktische ouders die hen ertoe hebben aangezet om uit te blinken om institutioneel antisemitisme te overwinnen dat bedoeld was om hen tegen te houden.

Paradoxaal genoeg droeg deze antisemitische vooringenomenheid bij aan hun vermogen om uit te blinken. “Van mijn moeder moest ik allerlei lessen volgen: wiskunde, scheikunde, schaken, ballet. Het vulde mijn hele dag, en op een gegeven moment begon ik het te haten”, herinnert Kulevnich zich, de sociaal ondernemer en leider van de Joodse gemeenschap uit Wit-Rusland.

“Maar ik begreep het: het was de manier van onze ouders om ervoor te zorgen dat we het beleid dat was ingevoerd om te voorkomen dat we hoger onderwijs zouden volgen, te boven kwamen. Als joden moesten we alleen maar beter en slimmer zijn dan wie dan ook om binnen te komen,” zei Kulevnich, een 38-jarige moeder van een kind uit Minsk.

Veel joden kwamen niet binnen, althans niet bij de beste scholen en universiteiten van de Sovjet-Unie, wat een stimulans voor hen creëerde om te vertrekken. De familie van Sergey Brin verliet hun geboorteland Rusland in 1979 ‘voornamelijk vanwege antisemitisme’, zei hij in het interview van 2008.

Zijn vader, Michael, werd op geen enkele natuurkunde-afdeling toegelaten, een onderwerp dat toen voor joden verboden was. Hij studeerde wiskunde, maar kon vanwege antisemitisme geen masterdiploma behalen. Een Poolse universiteit accepteerde hem uiteindelijk als promovendus. “Mijn vader kon zijn echte interesse in het leven niet nastreven”, zei Brin. “We moesten alles wat we hadden in de Sovjet-Unie achterlaten en ons leven helemaal opnieuw opbouwen. Het gaf me een nieuwe kijk op het leven.”

De Moscow State University, het Moscow Engineering and Physics Institute en de Bauman Moscow State Technical University behoorden tot de topinstellingen die tot 1983 vrijwel Jodenvrij waren, volgens Dmitri Petrov, een senior professor biologie aan de Stanford University die vanuit Moskou naar de Verenigde Staten emigreerde in 1992.

Petrov werd geaccepteerd als een uitzondering op het Moscow Institute of Physics and Technology nadat zijn vader daar contacten had gebruikt om Petrov’s mislukte toelatingstest opnieuw te evalueren. Zijn juiste antwoorden werden gemarkeerd als fouten als onderdeel van een onofficieel beleid om Joden uit de studentengroep te houden, vertelde hij de auteurs van ‘Hammer and Silicon’.

Terwijl het Sovjet-onderwijssysteem hoogopgeleide en bekwame joodse professionals voorbereidde, “gaf het sommigen ook een stimulans om te vertrekken wanneer de gelegenheid zich voordeed”, merkt het boek op.