Israel en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) slaan de handen ineen en willen samen de vlag van hun naties op de Maan plantten in 2024. Naar verluid wordt vandaag het contract getekend waarin de beide landen een volgende stap in de samenwerking zetten, na het tekenen van de Abraham Akkoorden. Joeri Nortier is ruimtevaart-kenner en bekend van Space Cowboys en De Africast. Hij legt uit waarom dit een belangrijke stap is, voor beide landen, maar ook voor de Arabische wereld.  

Is dit goed nieuws?

Joeri Nortier: “Dit is echt een hele goede stap in de juiste richting voor dat stukje wereld. Natuurlijk is het ook een stunt en dat past ook helemaal binnen de Abraham Akkoorden. Maar je ziet wel dat samenwerking tussen landen tot hele mooie wetenschappelijke projecten kan leiden. Het internationale ruimtestation is in feite een samenwerking tussen heel veel verschillende landen en dus ook tussen voormalige aartsrivalen de Verenigde Staten en Rusland.”

“Als je samenwerkt op andere gebieden, zoals militair, economische of bijvoorbeeld in een groot infrastructureel project, dan kan daar een ‘tweede laag’ achter gezocht worden. Dan kan de publieke opinie daar ‘iets slechts’ achter zoeken. Met een samenwerking tussen landen om ons zonnestelsel verder te ontdekken wordt dat heel veel moeilijker. Behalve dat het geld kost, dat vaak dubbel en dwars wordt terugverdiend, kun je er eigenlijk niet zoveel kritiek op hebben.”

In hoeverre hebben Israel en de VAE al ervaring in de ruimte?

Joeri Nortier: “De VAE heeft een heel interessant ruimtevaart programma, met een paar hele uitdagende missies. Wetenschappelijk gezien zijn de VAE ook veel verder dan Israel. Zo hebben zij bijvoorbeeld onlangs in samenwerking met de VS en Japan een succesvolle missie naar Mars gelanceerd. De VAE hebben ook aangekondigd dat ze in 2024 naar Venus willen en er staan ook bemande missies naar het Internationaal Ruimtestation op het programma. Dit zijn stuk voor stuk civiele missies zonder militaire achtergrond. Dat is echt een mooie ambitie, ook de grote landen op het gebied van ruimtevaart kijken daar met veel bewondering naar. “

“Israel had tot voor kort niet zo’n soort programma. Het richtte zich vooral op militaire missies met hier en daar wat kleine wetenschappelijke missies en de nodige communicatiesatellieten. Israel heeft bijvoorbeeld flink geïnvesteerd in aardobsvervatiesatellieten [Ofeq en EROS, red.] en ze hebben een eigen raket [Shavit. red.] die een paar honderd kilo in een baan om de aarde kan brengen. Dat laatste hebben de VAE dan weer niet. Qua bemande ruimtevaart werkte Israel vaak samen met de VS, maar uiteindelijk is slechts één iemand uit Israel de ruimte ingegaan [Ilan Ramon, red.]. Begin volgend jaar gaat er overigens wel een Israelische miljonair [Eytan Stibbe, red.] de ruimte in met een private missie door Elon Musk’s SpaceX.”

Wat gaan Jeruzalem en Abu Dhabi nu samen ondernemen?

Joeri Nortier: “Beide landen kondigen nu een samenwerking rond ‘Beresheet 2’ aan. Beresheet 1 is niet geslaagd. Tijdens het laatste stukje van de missie in april 2019, dat wil zeggen toen de maanlander, ten grootte van een wasmachine, wilde landen, lukte het door verscheidene problemen niet om genoeg af te remmen en crashte het vaartuig op de Maan.”

“Beresheet 2 bestaat eigenlijk uit twee mini-landers en een moederschip. Hierbij willen ze ook naar de achterkant van de Maan. Dat is altijd een stuk lastiger, want je hebt geen directe verbinding met de aarde. Het moederschip moet hier zorgen voor communicatie met aarde. Eén van de twee maanlanders gaan aan de schaduwkant van de Maan waarschijnlijk metingen verrichten en op onderzoek uit. Tot nu toe heeft alleen China dat met succes kunnen doen.”

“Beresheet 2 zie ik als een test: kunnen de verschillende industrieën met elkaar samenwerken en kan dit als startpunt van meer missies gelden?”
-Joeri Nortier, Ruimtevaartkenner

“In de communicatie valt ook het woord ‘kalender’. Ik denk zelf dat de Joodse en Islamitische kalender niks te maken heeft met deze missie. Ze maken de kalender belangrijk, omdat de Maan een belangrijke symbolische waarde heeft in het Jodendom en de Islam.”

Wat gaan ze leren?

Joeri Nortier: “Moeilijk om te zeggen. Ik weet ook nog niet precies wat voor metingen die twee maanlanders gaan doen. Metingen aan het maanoppervlak, met name aan de achterkant, zijn nog niet heel vaak gedaan. En wellicht dat hier ook de drang meespeelt om in de verre toekomst nieuwe grondstoffen te kunnen delven. Mensen blijven wel een beetje sprinkhanen, als het op de aarde op is, gaan we naar de maan.”

“Beresheet 1 had als missie eigenlijk het ‘landen’ zelf. Het plannen en creëren van een missie naar een andere planeet of een andere maan is al een doel op zichzelf. Beresheet 2 zie ik als een test: kunnen de verschillende industrieën met elkaar samenwerken en kan dit als startpunt van meer missies gelden?”

Heeft Israel niet voldoende problemen op te lossen op aarde, voordat ze naar de ruimte gaan?

Joeri Nortier: “Dat is een argument wat je vaker hoort. Maar naar de ruimte gaan doe je niet alleen maar als hobby. Door de ruimte te ontdekken, ontwikkel je ook je eigen industrie en wetenschappelijke krachten. En je moet ook niet vergeten wat een enorme symbolische waarde dit kan hebben, met name ook voor jonge mensen. Zeker in de samenwerking tussen een Arabisch land en de Joodse staat. Als ik zie wat het kost, namelijk 100 miljoen, dan is dat het wat mij betreft zeker waard.”

“Als je je alleen maar focust op je eigen wereld, op je eigen plekkie, kom je als land ook niet verder. Je moet soms verder kijken dan je eigen horizon.”