Berichtgeving (22/6) van www.deredactie – cultuur: cobra.be
Op vrijdag 19 juni overleed de Amerikaanse auteur James Salter. Volgens recensent John Vervoort zal diens werk de tand des tijds doorstaan. Dat komt vooral omdat hij op een haarscherpe, maar milde manier schrijft over de zwakke en onzekere wezens die mensen uiteindelijk altijd zijn.
Een veelschrijver was de Amerikaanse auteur James Salter niet. Wel hield hij van afwisseling. Tussen 1956 en zijn dood publiceerde hij zes romans, een aantal kortverhalen, wat scenario’s, een bundel gedichten, een verzameling brieven, enkele reisverhalen, een autobiografie en, samen met zijn tweede vrouw, zelfs een kookboek. In ons taalgebied brak hij pas in 2013 door met ‘Alles wat is’ (‘All that is’), zijn laatste roman, die dertig jaar op zich had laten wachten.
Salter, die eigenlijk James Horowitz heette, kwam uit de gegoede middenklasse, ging naar de prestigieuze militaire academie van West Point en werd gevechtspiloot. Hij diende onder meer in Korea. Zijn debuut, ‘The Hunters’, heeft die oorlog als achtergrond. Het boek werd verfilmd met Robert Mitchum en Robert Wagner in de hoofdrollen. Salters erotische roman ‘Spel en Tijdverdrijf’ (‘A Sport and a Pastime’, 1961), over de liefde tussen een Amerikaan en een Française, werd een klein schandaalsucces. In 1975 publiceerde hij ‘Lichtjaren’ (‘Lightyears’), een verhaal waarin een echtpaar enkele decennia wordt gevolgd. Zelden werd het alledaagse, haast banale leven van een gezin treffender beschreven.
Salters romans moeten het niet hebben van de grootse, dramatische ontwikkelingen of de vele onverwachte plotwendingen. Een karrenvracht adjectieven of metaforen zul je in zijn werk niet aantreffen. Salter schrijft sober maar heel secuur proza. Hij mikt niet op het effect, maar op de impact die een verhaal heeft op de lezer.
Pas dit jaar verscheen zijn autobiografie ‘Burning the Days’, die hij in 1997 publiceerde, in het Nederlands, onder de titel ‘Dwars door de dagen’. Wie de man en zijn werk wil leren kennen, begint het best met dit boek. Daarin schrijft Salter over zijn jeugd, zijn carrière als vliegtuigpiloot maar ook zijn schrijverschap en zijn eerste huwelijk dat niet meteen een succes was. Hij was een eerder rusteloze ziel die graag op reis ging en vaak voor langere periodes in Europa, en dan vooral in Frankrijk, verbleef.
Salters werk zal de tand des tijds doorstaan. Dat komt vooral omdat hij op een haarscherpe maar milde manier schrijft over de zwakke en onzekere wezens die mensen uiteindelijk altijd zijn. Het kernwoord van zijn kleine, maar uitmuntende oeuvre is: mededogen.