Het liberale geloof in individuele rationaliteit is zelf misschien ook een product van liberaal groepsdenken. In een van de mooiste scènes uit de Monty Python-film Life of Brian ziet een enorme menigte idealistische volgelingen Brian voor de messias aan. Brian roept tegen zijn discipelen: ‘Jullie hoeven me niet te volgen, jullie hoeven niemand te volgen! Jullie moeten zelf nadenken! Jullie zijn allemaal individuen! Jullie zijn allemaal anders!’ De enthousiaste massa scandeert vervolgens unisono: ‘Ja! We zijn allemaal individuen! Ja! We zijn allemaal anders!’ De makers parodieerden de orthodoxie van de alternatieve cultuur van de jaren zestig, maar hetzelfde geldt misschien wel net zo goed voor het algemeen geloof in rationeel individualisme. Moderne democratieën wemelen van de menigten die in koor schreeuwen: ‘Ja, de kiezer weet alles beter! Ja, de klant is altijd koning!’

Een reactie achterlaten