Staatssecretaris Mike Pompeo kondigde deze week aan dat de Verenigde Staten de Israëlische Joodse nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever niet langer als illegaal zullen beschouwen.
De ommezwaai van de Amerikaanse regering kan op veel steun rekenen in Israel schrijft CIDI.nl. Zowel Netanyahu als Benny Gantz, die op dit moment probeert een nieuwe regering te vormen, spraken lovende woorden. Volgens Netanyahu heeft president Trump een “historische fout rechtgezet”.
Ook de Palestijnse Autoriteit verwerpt de beslissing van de VS. In een dinsdagochtend gepubliceerde verklaring noemt de PLO het “een poging om het internationale recht te vervangen door de wet van de jungle”. De PA voelt zich gesteund door de Europese Unie. Hoge Vertegenwoordiger Federica Mogherini bracht een statement uit waarin de nederzettingen illegaal worden genoemd, daarbij refererend aan VN-resolutie 2334.
Overigens is CIDI.nl van mening dat het bouwen van huizen in Israelische nederzettingen, buiten Jeruzalem, gestaakt dient te worden omdat het de vrede zou hypothekeren en de tweestatenoplossing zou ondermijnen. Flinke onzin natuurlijk en ver weg van de dagelijkse realiteit op het terrein.
Want: Palestijnen willen geen vrede, zij willen Israël en bij voorkeur zonder Joden erin. Een soeverein Palestina zal dan ook nooit het einde van het conflict betekenen en ook na een eventueel vredesakkoord zal de terreur en het geweld blijven doorgaan en verder over vrede ‘onderhandeld’ worden… totdat Israël is vernietigd, luidt het daar. Dat zijn de feiten. Maar dat wil er maar niet doordringen bij CIDI.nl.
Historiek van de ‘nederzettingen’
In de Zesdaagse oorlog van 1967 veroverde Israël grote delen van het grondgebied van zijn buurlanden. Israël nam het Sinaï-schiereiland in en de Gazastrook uit Egypte, de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem uit Jordanië en de Golanhoogten uit Syrië.
Israël trok zich later terug uit de Sinaï (in ruil voor een vredesakkoord met Egypte) en Gaza en annexeerde ‘Oost-‘Jeruzalem en de Golan. Het controleert nog steeds de Westelijke Jordaanoever, een gebied tussen Israël en Jordanië, maar heeft het niet geannexeerd. Dit betekent dat de Westelijke Jordaanoever volgens de Israëlische wet niet als een volledig deel van het land wordt beschouwd, hoewel veel Israëli’s van mening zijn dat dit zo is.
Israëli’s begonnen kort na de oorlog met het vestigen van civiele nederzettingen in deze gebieden, meestal op de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem. Oost-Jeruzalem bevat de oude stad, de thuisbasis van de heiligste locaties van de stad voor joden, christenen en moslims, waaronder de Westelijke Muur en de Al-Aqsa-moskee. Ongeveer 200.000 Israëli’s en 370.000 Arabieren wonen nu in Oost-Jeruzalem.
Ongeveer 405.000 Joodse Israëli’s wonen op de Westelijke Jordaanoever, waarnaar de Israëlische regering Judea en Samaria verwijst, naast 1,9 miljoen Palestijnen die geen staatsburgers van Israël zijn.
Er zijn ongeveer 130 nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever, variërend van kleine dorpen van 100 mensen in de buurt van Arabische steden, tot de universiteitsstad Ariel met een bevolking van 19.000, tot de orthodoxe enclave haredi van Modiin Illit, die net over de grens met de eigenlijke Israël ligt en 70.000 inwoners telt.
Op de Golanhoogte, waar Israël grenst aan Syrië, wonen ongeveer 22.000 Israëli’s naast 26.000 Druzen. Israël annexeerde het grondgebied en beschouwt deze bewoners dus niet als kolonisten, hoewel een groot deel van de internationale gemeenschap de claim afwijst. In maart erkende president Donald Trump de Israëlische soevereiniteit over de Golan, het eerste land dat dit officieel deed.
Israëli’s hadden zich eerder ook op de Gazastrook en het Sinaï-schiereiland gevestigd, maar nederzettingen daar werden geëvacueerd toen Israël zich uit die gebieden terugtrok. Oost-Jeruzalem, de Westelijke Jordaanoever en de Golanhoogten worden allemaal algemeen beschouwd als illegaal bezet onder internationaal recht.
In 2004 heeft het Internationaal Gerechtshof een adviserende positie afgegeven dat Israëlische nederzettingen werden ingesteld in strijd met het internationale recht. Israëlische nederzettingen worden ook algemeen beschouwd als een schending van het Vierde Verdrag van Genève, dat een bezetter verbiedt delen van zijn eigen burgerbevolking ‘over te dragen naar het grondgebied dat het bezet’. Zowel Israël als de Verenigde Staten hebben dit verdrag geratificeerd.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken van Israël betoogt dat nederzettingen het internationale recht niet schenden, omdat ze ‘op wettig verkregen land liggen dat niet tot een eerdere wettige soeverein behoorde’ en in veel gevallen moderne incarnaties van historische Joodse dorpen zijn.
Israëlisch-Palestijnse onderhandelingen zijn al meer dan vijf jaar dood, dus op dit moment heeft de aankondiging van Pompeo slechts een theoretische impact op een toekomstige Israëlisch-Palestijnse overeenkomst.
Maar in het verleden waren vredesbesprekingen grotendeels gebaseerd op het inzicht dat uiteindelijk een Palestijnse staat op de Westelijke Jordaanoever zou worden gevestigd. Omdat er nederzettingen op dat grondgebied zijn, hebben veel vredesvoorstellen opgeroepen om de grote nederzettingenblokken aan de Israëlische grens deel te laten uitmaken van Israël en de rest te evacueren.
Palestijnen zien de nederzettingen niet enkel als een schending van het internationale recht, maar zien ze ook als fysieke en ideologische obstakels voor vrede. Naast het innemen van het grondgebied van een zogenaamde Palestijnse staat, zien Palestijnen uitbreiding van de nederzetting als een signaal dat Israëliërs niet oprecht zijn om zich terug te trekken uit het grondgebied. Palestijnen hebben ook geprotesteerd tegen geweld door kolonisten.
De Israëlische mening over de nederzettingen is verdeeld. Volgens een peiling in 2018 van het Israel Democracy Institute, ondersteunt 47 procent van de Joodse Israëli’s een tweestatenoplossing, die vermoedelijk de ontmanteling van ten minste enkele nederzettingen zou vereisen. En uit een peiling dit jaar van het Amerikaanse Joodse Comité bleek dat de helft van de Joodse Israëli’s helemaal geen nederzettingen zouden moeten afschaffen als onderdeel van een vredesakkoord.
Kolonisten beschouwen de Westelijke Jordaanoever als het geografische centrum van het historische land van Israël, en veel religieuze joden waarderen het als de plaats waar naar men denkt veel van de gebeurtenissen in de Bijbel hebben plaatsgevonden. Sommige Israëli’s geloven ook dat controle over het grondgebied de veiligheid van Israël verbetert.
Andere Israëli’s geloven dat de aanwezigheid van Israël op de Westelijke Jordaanoever onrechtvaardig is, of dat het beheersen van een grote bevolking van de Palestijnen de veiligheid, morele status of Joodse demografische meerderheid schaadt. Arabische Israëli’s zijn grotendeels tegen de nederzettingen en pleiten voor de oprichting van een Palestijnse staat.