Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden Joodse mannen, vrouwen en kinderen met 28 treintransporten gedeporteerd vanuit de Mechelse Dossinkazerne naar Auschwitz.

Op 19 april 1943 werd het twintigste transport op de spoorlijn tussen Boortmeerbeek en Haacht tot stilstand gedwongen door Robert Maistriau, Jean Franklemon en de Joodse Youra Livschitz, gekend onder zijn nom de guerre als Georges.

Deze drie Brusselse verzetshelden krijgen ruim 78 jaar nadat ze 17 Joden hielpen te ontsnappen uit een trein naar Auschwitz een monument. Dat heeft het Brusselse Parlement gisteren beslist, berichtte VRT NWS.

Die trein, die 78 jaar geleden het XXste konvooi Joden vervoerde, was de enige trein in héél Europa die tijdens de Tweede Wereldoorlog succesvol kon gestopt worden.

Dat gebeurde door een handvol amateurs, gedreven door oprechte empathie voor het tragische lot van de Joden en slechts gewapend met ontzaglijk veel heldenmoed…

Slechts met eén wapen, één lamp maar met een berg heldenmoed

Boortmeerbeek, 19 april 1943. Gewapend met één revolver, een stormlamp en rood papier dwongen Youra ‘Georges’ Livchitz, Robert Maistriau en Jean Franklemon, oud-klasgenoten van het Atheneum te Ukkel, de XXste transporttrein te stoppen op de spoorlijn Mechelen–Leuven tussen Boortmeerbeek en Haacht.

Maistriau slaagde erin één treinwagon te openen waaruit 17 mensen ontsnapten. In totaal konden 231 Joden ontsnappen uit de trein. Van hen werden 90 weer opgepakt en op een volgend transport gezet; 26 personen werden bij hun vlucht gedood en 115 gedeporteerden slaagden in hun ontsnapping. De jongste vluchteling was amper 11 jaar en heette Simon Gronowski.

Ook Regine Krochmal, een achttienjarige verpleegster uit het verzet, wist te ontvluchten. Met een broodmes zaagde ze de houten stangen door die voor een luchtopening waren aangebracht, waarna ze uit de rijdende trein sprong in de buurt van Haacht. Beiden hebben de oorlog overleefd.

Nasleep

• Youra Livschitz wordt op 26 juni 1943, samen met zijn broer, aangehouden door de Feldgendarmerie. De broers waren verklikt door een vriend van Youra. In hun auto lagen wapens verstopt. Op 17 februari 1944 wordt Youra Livschitz geëxecuteerd op de schietbaan in Schaarbeek.

• Jean Franklemon wordt op 4 augustus 1943 gearresteerd en overgebracht naar het Fort van Breendonk. In mei 1945 wordt hij bevrijd uit het concentratiekamp van Sachsenhausen. Hij overlijdt in 1977.

• Robert Maistriau blijft actief in het verzet, wordt op 20 maart 1944 aangehouden door de Sicherheitspolizei en overgebracht naar het Fort van Breendonk. In april 1945 wordt hij bevrijd uit het concentratiekamp van Bergen-Belsen. Hij overlijdt in 2008.