“Alle rivieren stromen naar de zee” – Elie Wiesel (1928-2016)

Overal in Israël wordt de dappere strijders die het land hebben gered lof toegezwaaid. Kol hakavod le-Tsahal (eer aan Tsahal) is de leus die je op alle muren en in alle kranten kunt lezen en die je uit ieders mond hoort. Maar de ervaren waarnemers spreken ook van de melancholie van de overwinnaars. Bij het herlezen van de toespraak die generaal Yitzak Rabin eind juni op de Scopusberg hield, tref ik daarin dezelfde ontroerde en ontroerende toon aan als in een andere verklaring, zesentwintig jaar later, in Washington, in aanwezigheid van Bill Clinton en Yasser Arafat:

… Het is vreemd vast te stellen hoezeer opgetogenheid bij de strijders van Israël afwezig is. Het is alsof ze voor vreugde ontoegankelijk zijn. Sommigen proberen zich aan blijdschap over te geven, maar het gaat niet van harte. Anderen hebben zelfs geen zin het te proberen. Ze hebben immers niet alleen de roem meegemaakt, maar ook het lijden dat ermee gepaard gaat. Ze hebben hun kameraden bloedend, uiteengerukt zien vallen… Dat is niet alles. Op hun schouders drukt ook de prijs die de vijand heeft betaald. Door toedoen van het verleden heeft het Joodse volk nooit de hoogmoed van de veroveraar en de uitgelatenheid van de overwinnaar kunnen voelen…