Uit “De plaats die ik nooit heb verlaten” – Tobias Schiff (1925-1999)

met de hand in de lucht schreeuwde hij
‘verschwinde in deine baracke!’
ja die keer heeft het mij gered
wij waren gespuis voor hen
maar soms sprak dat gespuis hun taal
dat bracht hen een seconde uit evenwicht
en dat was soms genoeg
om een ander gedrag uit te lokken
wie geen Duits kende had geen enkele kans
om zich tegen wat dan ook te verdedigen
men had ze ingeprent ons te beschouwen
als minder dan niets
we waren schadelijke parasieten
en geen enekele bewaker moest zich verantwoorden
als hij ons doodde
hij doodde omdat hij er op dat moment zin in had
       te doden
ze hadden hun doctrine
maar omdat ik hun taal sprak ging die doctrine
in een flits aan het wankelen
een flits van aarzeling volstond een paar keer

ik sprak een ss’er altijd aan
met een hogere graad
dan de rang die hij in werkelijkheid bezat
ik probeerde hem te slim af te zijn
ik combineerde alles om te overleven