Als mensen zo makkelijk te voorspellen zijn, dan zijn we misschien toch niet de wonderbaarlijke, met een vrije wil behepte individuen voor wie we onszelf houden. Mogelijk zijn we veeleer mieren die eindeloos dezelfde rondjes lopen.
We hebben een vrije wil, maar die stuurt ons voorspelbare kanten op, volgens collectieve patronen. Dus: ja, als je de mensheid vanaf honderd kilometer hoogte bekijkt, dan lijken we inderdaad op mieren.
Maar toch: als we over honderd jaar terugkijken, wanneer die technologie voldragen is en de computers volautomatisch problemen oplossen voor ze opduiken, zullen we dan een ander idee hebben van wat een samenleving is?
Absoluut. Over honderd jaar zullen we zeggen: 2012, dat waren de Duistere Tijden. Toen waren we wilde beesten die maar wat rondliepen, in totale onwetendheid. We wisten niet welke ziektes we hadden en hoe we ze moesten genezen. We behandelden kanker door vergif in ons lichaam te spuiten. We ademden belachelijk hoge hoeveelheden vervuilde lucht in. We werden dronken en reden dan met 150 kilometer per uur rond, terwijl we met een gsm belden. Dat is allemaal vrijheid, maar ook chaos, dàt is het tijdperk waarin we vandaag leven. En nu gaan we naar een tijdperk met meer controle.
Het woord ‘controle’ op zich ruikt al naar totalitarisme, maar bovendien: als je alles netjes clean voorspelbaar maakt, wordt het bestaan dan niet dodelijk vervelend?
Als ik ‘controle’ zeg, dan bedoel ik Zweden, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Somalië. waar zou jij liever wonen? Als ze de keuze hadden, zouden de meeste mensen voor Zweden kiezen, hoor.
Verliezen we dan niet iets dat onlosmakelijk bij de condition humaine hoort: de onvoorspelbare, chaotische, avontuurlijke kant van het leven?
We verliezen al de hele wereldgeschiedenis lang van alles. De meeste mensen weten ook niet meer hoe het voelt om te jagen, om iets met eigen handen dood te maken en op te eten. We zijn ook veel kwijtgeraakt toen we leerden lezen. Daardoor zijn onze hersenen anders gaan werken, want ongeletterde mensen denken anders dan geletterde. We maken dus compromissen. We hebben dingen opgegeven om vooruitgang te maken.
– uit interview Humo 19/06/12 – Tom Van Dijck –